Cztery szpitale w Wągrowcu. Od przytułku dla potrzebujących po zmodernizowany budynek przy ulicy Kościuszki

W minionym roku zakończyła się modernizacja szpitala w Wągrowcu. Do istniejącego budynku dobudowano nową część. Całość wyremontowano. Niedawno do szpitalnej kaplicy wprowadzono relikwie błogosławionej Hanny Chrzanowskiej. Udział w tym wydarzeniu wziął prymas Polski Wojciech Polak oraz minister zdrowia Adam Niedzielski. Odwiedzili oni gmach przy ulicy Kościuszki.

Szpital w Wągrowcu nie zawsze jednak mieścił się w tym miejscu. Na przestrzeni lat szpital funkcjonował w czterech lokalizacjach na terenie miasta. Rola szpitala na przestrzeni lat także ulegała zmianie. Pierwszy szpital, przytułek, jak wyjaśnia historyk z Muzeum Regionalnego w Wągrowcu Marcin Moeglich, mieścił się na działce przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic: Gnieźnieńskiej, Farnej i Skockiej.

- Szpital-przytułek istniał w mieście wprawdzie już w średniowieczu, ale konkretne ramy organizacyjne jego funkcjonowania określono dopiero 7 IV 1552 r. Oddano wówczas do użytku nowy budynek i uchwalono statut. Było to wydarzenie dużej wagi, w którym uczestniczyli właściciele miasta – cystersi, z opatem Janem na czele, jak również szerokie przedstawicielstwo mieszczaństwa z władzami samorządowymi. Obecny był też proboszcz parafii farnej ksiądz Grzegorz Burdyn oraz prepozyt kaplicy szpitalnej a zarazem pisarz miejski Jan Brdyk – który statut spisał. Zgodnie z założeniami statutu, utrzymanie zakładu i jego lokatorów miało być finansowane przede wszystkim ze wsparcia mieszczan: z jałmużny i innych dobroczynnych datków - wyjaśnia historyk.

W tamtym okresie potrzebujący w budynku szpitala mogli otrzymać podstawową pomoc, znaleźć schronienie czy wyżywienie. Nie był to jednak szpital w dzisiejszym rozumieniu tego słowa.

Przytułek istniał do 19 lutego 1826 roku. Wówczas zniszczył go pożar. Budynku, ze względów finansowych, nie odbudowano. Nie oznaczało to jednak, że szpital przestał być potrzebny. Zapadły decyzje o organizacji nowej placówki. Środki na ten cel, w swoim testamencie zabezpieczył Franciszek Łakiński.

- Był więc już punkt wyjścia, do podjęcia dalszych działań. Podjął je ks. J. N. Musolff – ostatni wągrowiecki cysters – który większą część swojego życia poświęcił na działalność dobroczynną. Najpierw utworzył przytułek i sierociniec, następnie rozpoczął przygotowania do budowy szpitala. Było to już w II poł. XIX wieku, a więc w epoce rozwoju nowoczesnej medycyny i nowoczesnego szpitalnictwa - wyjaśnia historyk.

Sam Musolff nie doczekał otwarcia szpitala w 1873 roku. Mieścił się on w jednym z budynków na ulicy Bydgoskiej. Jego dokładna lokalizacja nie jest znana. Wiadomo, że mieściło się w nim 8 łóżek dla chorych. Lekarzem został doktor Piotr Laskowski.

- Po pięciu latach starań, szpital przeniesiono do nowego, większego budynku przy ul. Kolejowej - tłumaczy Moeglich.

Z czasem podjęto decyzję o poszerzeniu działalności szpitala o oddział zakaźny. Ten zaczął funkcjonować w 1890 roku.

- Rozwój nowoczesnego szpitalnictwa i dynamiczny wzrost liczby ludności, wymogły na władzach powiatu podjęcie kolejnych inwestycji - wskazuje historyk.

W 1910 roku zapadła decyzja o budowie nowego szpitala przy ulicy Kościuszki.

- Rozległa posesja oddana pod zabudowę szpitala rozciągała się na terenie określonym ścianą lasu oraz granicą na wysokości dzisiejszych ulic: Kościuszki, Reja i Brzozowej. Kompleks szpitalny obejmował: trzypiętrowy budynek główny, jednopiętrowy budynek oddziału zakaźnego, prosektorium z kaplicą i portiernię. Szpital posiadał własne urządzenia kanalizacyjne z osadnikiem i komorą chloratową. Woda pitna czerpana była z ujęcia artezyjskiego wybudowanego przy obecnej ulicy Reja, nadal stanowiącego własność ochrony zdrowia - dowiadujemy się ze strony internetowej szpitala.

W czasie Powstania Wielkopolskiego szpital zajmował się już opieką nad pierwszymi potrzebującymi. Ostatecznie otwarto go jednak dopiero 26 lipca 1921 roku.

- Ten masywny, murowany gmach, wykonany z dbałością o detale architektoniczne od początku stał się dumą miasta. Dziś możemy go podziwiać – niestety – jedynie na starych zdjęciach. Trzypiętrowy budynek miał drewniany strop, ponad którym znajdowało się wysokie, częściowo użytkowane poddasze z drewnianą więźbą dachową. To właśnie w tej części 11 III 1969 r. wybuchł pożar. Ogień obejmujący dach budynku dostrzegła ok. 3 w nocy jedna z pielęgniarek. W szpitalu było w tym czasie około 230 pacjentów. Sytuacja była więc dramatyczna, szczególnie, że zawiodły próby nawiązania łączności telefonicznej ze strażą pożarną - wyjaśnia Moeglich.

Po pożarze szpital odbudowano i zmodernizowano. Koniczna był jednak kilkuletnia inwestycja. Prace zakończono w 1973 roku.

W 2022 roku zakończono kolejną przebudowę, której wszyscy byliśmy świadkami.