Szymon Wachowiak. Burmistrz Wągrowca, który zginął w bombardowaniu ratusza

W okresie międzywojennym Wągrowiec miał dwóch burmistrzów. Szef miasta był wtedy wybierany przez radę miejską, a nie mieszkańców.

W 1921 roku burmistrzem Wągrowca został Jan Kuchczyński. Do obowiązków ówczesnego włodarza miasta należało jego reprezentowanie na zewnątrz oraz kierowanie pracą ratusza i podległych mu urzędników.

W 1933 roku rada miejska podjęła decyzję o odwołaniu Kuchczyńskiego ze stanowiska. - 29 czerwca na to stanowisko wybrano Szymona Wachowiaka - tłumaczył w rozmowie z "Tygodnikiem Wągrowieckim", historyk Marcin Moeglich. Jednak wtedy nie zgodził się na to wojewoda. Rządy nad miastem, jako komisarycznemu burmistrzowi, powierzono więc... Janowi Kuchczyńskiemu.

Miejscy rajcy dopięli swego dopiero 1 maja 1936 roku. Wówczas to drugim po odzyskaniu przez Polskę niepodległości burmistrzem Wągrowca wybrano Szymona Wachowiaka. - Jego zastępcą został Brunon Haławski, miejscowy kupiec - wyjaśniał historyk. Sam Wachowiak nie był rodowitym wągrowczaninem, nie przeszkodziło mu to jednak zostać naszym burmistrzem. O samej postaci Wachowiaka wiadomo bardzo mało. Pewne jest, że urodził się 23 października 1896 roku w Raczewie. Od 15 stycznia 1915 roku do 30 listopada 1918 roku, jak wspomina w swojej książce pt. Swastyka nad miastem, doktor Włądysław Purczyński, Wachowiak służył w armii niemieckiej. Od 1919 roku do 1922 roku pełnił natomiast służbę w armii polskiej. Był komisarzem a następnie woójtem w Rojewie. Następnie został burmistrzem Wielenia. Nie wiadomo kiedy i w jakich okolicznościach przeprowadził się do Wągrowca...

Na kartach historii zachowały się nieliczne wystąpienia tego burmistrza. Pewne jest, że w odezwie z 7 czerwca 1937 roku apelował do mieszkańców o udekorowanie domów flagami narodowymi, kiedy to do Wągrowca mieli przybyć znamienici goście. W czerwcu 1938 roku Wachowiak miał gościć w Wągrowcu reprezentację Polski w piłce nożnej, a w sierpniu tego samego roku obierał odznakę 58 pułku piechoty przyznaną miastu.

29 sierpnia 1939 roku, chwilę przed rozpoczęciem drugiej wojny światowej Wachowiak apelował do społeczności Wągrowca o kopanie rowów przeciwlotniczych. Słowa apelu w swojej książce pt. "Swastyka nad miastem" przypomina doktor Władysław Purczyński:

OBYWATELE! Nakazem chwili jest przygotowanie odpowiedniej ilości rowów przeciwlotniczych i schronów. W tym celu zwracam się do wszystkich obywateli i obywatelek miasta wolnych od pracy niezbędnych w chwili obecnej, aby dobrowolnie zgłosili się do kopania rowów. W pracy tej spotkać się winni wszyscy obywatele. Zbiórka dzisiaj 29 sierpnia o godz. 13.00 na targowisku, a następnego dnia o godz. 8.00. Zabranie łopat konieczne- cytował apel sprzed ponad 80-lat Purczyński.

Do historii Wągrowca przeszedł jako ten, który do ostatnich chwil trwał na stanowisku, gdy wybuchła II wojna światowa. Wachowiak z podległymi urzędnikami stawił się w pracy. 2 września 1939 roku rozpoczęły się jednak naloty. Bomby spadły na ratusz. Pod gruzami zginął burmistrz.

Wraz z burmistrzem pod gruzami ratusza, jak wspomina w swojej książce doktor Purczyński zginęli także: Roman Andrzejewski urodzony 15 lutego 1907 roku w Chawłodnie, Franciszek Brodniewicz urodzony 25 września 1904 roku w Janowcu, Walentyna Piwońska oraz Kazimierz Springer (strażak, urodzony 14 stycznia 1905 roku w Wągrowcu) oraz 18-letni goniec Adam Lesicki (urodzony 19 października 1921 roku w Wągrowcu).

Poza osobami, które zginęły trzy zostały także ranne. Byli to: Czesław Górny, Florian Nalewski i Ślusarek (doktor Purczyński nie podaje jego imienia). Nie był to ostatni nalot...