Mandat za brak maseczki? Już nie! Sądy uchylają kary nałożone przez sanepid i policję

Policja i sanepid przegrywają w sądach sprawy o kary za brak noszenia maseczek. Sądy w całym kraju odmawiają prowadzenia takich postepowań. Tylko w Warszawie Wojewódzki Sąd Administracyjny anuluje wiele kar za chodzenie bez maseczki czy naruszenie zasad kwarantanny. Podobnie jest w innych sądach w kraju. Do 29 listopada 2020 roku nie było prawnych podstaw do nakładania takich kar.

W wojewódzkich sądach administracyjnych zapadają orzeczenia związane ze skargami obywateli na kary nakładane przez sanepid za łamanie zakazów związanych z epidemią koronawirusa w 2020 roku. Te orzeczenia są ważne, bo kary sanepidu są w niektórych przypadkach mogą być dotkliwe i wynosić nawet 30 tys. zł.

Sprawa wygląda tak. Osoba ukarana korzysta z przysługującego jej prawa do odmowy przyjęcia mandatu.

• Jej sprawa trafia do sądu z wnioskiem o ukaranie. Sędziowie zwracają uwagę, że przepisy są nieprecyzyjne i brakuje ustawowych jasnych regulacji.
• W żadnej z ustaw antycovidowych przyjętych od marca przez rząd temat maseczek nie został poruszony. Ludzie kwestionują obowiązek noszenia maseczek, bo przepis jest nieprecyzyjny i kara z niego bezpośrednio nie wynika.

Sądy w całym kraju wydają postanowienia odmawiających prowadzenia postępowania o ukaranie grzywną za brak maseczki w miejscu publicznym. Policjanci w takich sprawach powszechnie powołują się na ogólny przepis art. 54 Kodeksu wykroczeń. Mówi on o grzywnie do 500 złotych grożącej osobom, które łamią przepisy porządkowe w miejscach publicznych „wydane z upoważnienia ustawy”.

Policja jako dalszą podstawę prawną kary przywołuje jednak nie ustawę, ale rozporządzenie rządu z 9 października 2020, które nakłada na obywateli obowiązek zasłaniania ust i nosa. Sądy karne analizując stan prawny podobnych zdarzeń dochodzą do wniosku, że rozporządzenie rządu nie miało ustawowej delegacji.

Ustawa z 2008 roku o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych daje rządowi upoważnienie do stosowania różnych nakazów i zakazów, ale wobec osób chorych lub podejrzanych o zachorowanie. Nie upoważnia rządu do nakładania tego typu obowiązków na osoby zdrowe.

Sądy w swoich uzasadnieniach informują, że do 29 listopada 2020 roku nie było w Polsce prawnych podstaw do karania za brak maseczki. Dopiero wtedy bowiem weszła w życie nowelizacja ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych, która wprost mówi o nakazie zasłaniania twarzy.

Problemy z utrzymaniem swoich decyzji ma także sanepid w sądach administracyjnych. W jednej ze spraw kobieta została ukarana za to, że w kwietniu poszła z rodziną w odwiedziny do kuzynki. Ktoś życzliwy zawiadomił policję, która przyjechała na kontrolę, a potem przesłała do Sanepidu urzędową notatkę w tej sprawie.

• Na podstawie notatki dyrektor sanepidu ukarał kobietę grzywną za złamanie zakazu przemieszczania się.
• Dyrektor stacji wojewódzkiej utrzymał karę, choć kobieta przedstawiła zaświadczenie lekarskie, że odwiedziny były elementem terapii psychologicznej.
• Sąd administracyjny tez uznał, że zakaz przemieszczenia się został wydany z naruszeniem zasad i nie spełnia wymogów Konstytucji RP. Sąd uchylił karę finansową.

W Polsce mandat za brak maseczki wynosi 500 zł. Natomiast we Francji za nieprzestrzeganie zasad można zapłacić nawet 135 euro, w Hiszpanii 100 euro, w Portugalii od 120 do 350 euro, a w Niemczech od 50 do 500 euro. Włochy również nie próżnują! Mandat w Mediolanie to 400 euro, a w Kampanii 1000 euro. Natomiast w Irlandii kwota za brak maski sięga aż 2500 euro! W niektórych przypadkach rząd przewidział również karą pozbawienia wolności.

Mieszkańcy Stanów Zjednoczonych mogą otrzymać mandat za brak maseczki w wysokości od 100 do 300 dolarów, wszystko jednak zależy stanu i hrabstwa.