Tradycja Niedzieli Palmowej. O palmach wielkanocnych opowiada etnograf z wągrowieckiego muzeum, Wiesława Gruchała

Niedziela Palmowa, zwana też Kwietną, jest początkiem Wielkiego Tygodnia, który w tradycji chrześcijańskiej jest upamiętnieniem ostatnich dni Jezusa. Jest to czas przygotowujący wiernych do największego święta chrześcijan, jakim jest Zmartwychwstanie Pańskie. W tym dniu Kościół wspomina uroczysty wjazd Jezusa do Jerozolimy, podczas którego wierni witali Go liśćmi palmy. W polskich zwyczajach zostały one zastąpione gałązkami wierzbowymi ozdobionymi kolorowymi kwiatami czy wstążkami.

Palma wielkanocna ma głęboką symbolikę - to szczęście, czystość, zwycięstwo nad śmiercią, a także męczeństwo. Dawniej przypisywano jej pewne moce, z czym wiązały się określone praktyki obrzędowe np. zakopywanie palm na polach miało zagwarantować urodzaj i zdrowie, a wystawienie palmy podczas burzy miało ustrzec domostwo przed piorunami. Istniało przekonanie, że spożywanie tzw. „bazich kotków” - podczas wielkanocnego śniadania - uchroni, przed chorobami gardła.

Wiele z nich wzoruje się na tak zwanych palmach wileńskich, wykonanych z barwionych suchych traw, kłosów zbóż, mchu czy kwiatów. Na Pałukach popularne były tzw. kropidła pałuckie, uplecione z suchych ziół min. kocanki, wrotyczu, krwawnika , dziurawca i mchu. Owijano je na mało rozkwitniętych gałązkach trzciny i przyozdabiano kilkoma kwiatkami wykonanymi z bibuły.

W Polsce, jednymi z bardziej znanych, są palmy kurpiowskie. Te kilkumetrowe kompozycje z kwiatów, zielonych gałązek m.in.( borówek, bukszpanu, świerku, jodły) są coraz częstej inspiracją dla pozostałych regionów w Polsce. Liczne konkursy na wykonanie palmy wielkanocnej motywują uczestników do wykonywania wysokich palm, które często zdobią w okresie świątecznym wnętrza kościołów np. św. Apostołów Piotra i Pawła w Łeknie oraz św. Mikołaja w Tarnowie Pałuckim.