Nowy herb powiatu?

- Alfred Znamierowski z Instytutu Heraldyczno-Weksylologicznego - projektant powiatowych symboli przesłał do starostwa powiatowego projekty herbu, flagi, banneru, flagi stolikowej, pieczęci oraz sztandaru powiatu wagrowieckiego. Zarząd Powiatu zaopiniował te projekty pozytywnie. W podobnym tonie wypowiedzieli się o nich radni podczas spotkania konsultacyjnego - informuje Kinga Basiura z wągrowieckiego starostwa.

Władze powiatu apelują o opinie mieszkańców na temat herbu. Można je przesyłać na adres mailowy: [email protected].

Uzasadnienie projektów znaków powiatu wągrowieckiego

Prawie wszystkie używane obecnie herby i flagi powiatów województwa wielkopolskiego zostały zaprojektowane przez cztery osoby. Andrzej Kulikowski z Centrum Heraldyki Polskiej w Warszawie zaprojektował w latach 2000-2003 znaki 9 powiatów (chodzieskiego, czarnkowsko-trzcianeckiego, gostyńskiego, kaliskiego, kolskiego, kościańskiego, krotoszyńskiego, rawickiego i śremskiego). Tylko herb powiatu kaliskiego (herb historyczny) uzyskał pozytywną opinię ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Znaki czterech powiatów zostały zaopiniowane negatywnie, a projektów znaków dalszych czterech powiatów nie nadesłano do opiniowania.

Jerzy Bąk z Poznania zaprojektował w latach 2000-2002 znaki 6 powiatów (grodziskiego, jarocińskiego, kępińskiego, obornickiego, poznańskiego i słupeckiego). Wszystkie zostały zaopiniowane pozytywnie przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
Michał Marciniak-Kożuchowski z Brzegu wykonał w latach 2002-2006 projekty herbów i flag dla 5 powiatów (międzychodzkiego, szamotulskiego, średzkiego, wągrowieckiego i wrzesińskiego). Wszystkie jego projekty minister właściwy do spraw administracji publicznej zaopiniował negatywnie.
Alfred Znamierowski z Instytutu Heraldyczno-Weksylologicznego zaprojektował w latach 1999-2001 znaki 2 powiatów (gnieźnieńskiego i pleszewskiego). Pierwsze, zaprojektowane w1999 r. nie były opiniowane, gdyż zostały przez Radę Powiatu ustanowione 27 stycznia 2000 r., a Komisja Heraldyczna, jako organ doradczy przy ministrze, zaczęła prace w marcu 2000 roku. Drugie znaki zostały zaopiniowane pozytywnie przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

Na początku października 1999 r. odbyło się I Krakowskie Kolokwium Heraldyczne, w którym wzięli udział czołowi polscy historycy i heraldycy. We wnioskach zalecono tworzenie zwartych systemów znaków w ramach danego województwa oraz nawiązywanie do staropolskich herbów ziemskich. Przechodząc do bardziej szczegółowych zaleceń stwierdzono między innymi, że wskazane jest tworzenie godeł herbów powiatowych łącząc całość lub część godła herbu wojewódzkiego z motywami nawiązującymi do miejscowej tradycji heraldycznej (np. miejskiej).
Tą droga poszedł Jerzy Bak, który wraz z Tadeuszem Jeziorowskim, kustoszem Muzeum Wojskowego w Poznaniu, opracował model herbu i flagi powiatowej dla województwa wielkopolskiego. W herbie postanowili umieszczać część orła z herbu województwa i drugi element, który identyfikowałby dany powiat. Uznali również, że flagom powiatowym warto nadać kształt jedynych znanych polskich weksyliów ziemskich z XVIII wieku. W części czołowej postanowili umieszczać godło herbu powiatowego, a część swobodną dzielić na tyle pasów poziomych ile jest gmin w danym powiecie. Takie rozwiązanie spotkało się z bardzo dobrym przyjęciem członków Komisji Heraldycznej przy MSWiA, której wówczas przewodniczył Stefan K. Kuczyński, jeden z najwybitniejszych polskich heraldyków.
Projektując herb i flagę powiatu wągrowieckiego przyjęto takie samo rozwiązanie plastyczne, które jednak spotkało się z krytyką radnych. Uznali oni zasadność obu części godła, lecz zalecili, by umieścić je na tarczy w układzie pionowym oraz przyjąć flagę o płacie prostokątnym. Zrezygnowano jednak z sugerowanego przez radnych podziału tarczy pionowo na dwa pola, gdyż ze względu na to, że oba byłyby czerwone, linia podziału nie miałaby uzasadnienia.
W herbie skomponowanym w zgodzie z tymi sugestiami jest:
W polu czerwonym połuorzeł srebrny z przepaską, dziobem i łapami złotymi i topór z krzyżem srebrnym zaćwieczonym u nasady takiegoż ostrza i trzonem złotym w pas.

Połuorzeł jest uszczerbionym godłem herbu województwa wielkopolskiego, a topór z krzyżem to godło herbu Pałuków – rodu najbardziej zasłużonego na terenie obecnego powiatu wągrowieckiego. Herb Pałuków znany jest z pieczęci kasztelana nakielskiego Zbyluta XIII z 1343 r., proboszcza poznańskiego Trojana II Pałuki z 1357 r. i opata lubińskiego Wojciecha VI Pałuki z 1371 r. Godłem tego herbu jest topór zwrócony w lewo z krzyżem na obuchu.
Z rodu Pałuków, którego gniazdo znajdowało się w Łeknie, wywodziło się wiele osobistości, odgrywających istotną rolę kulturową od XII do XV wieku. Arcybiskupami gnieźnieńskimi byli Jakub ze Żnina (poł. XI w. – 1148) i Janusz (zm. 1271). W XIV w. godność biskupa piastowali: Wojciech z Łekna, Maciej z Gołańczy, Zbylut z Wąsosza i Trojan Pałuka. Wojewodami byli: Henryk z Rynarzewa (XIV w.), Świętosław z Wąsosza (XIV w.) i Maciej z Wąsosza (XV w.). Urzędy kasztelanów pełnili w XIV w. Sławnik Świętosławic, Zbylut z Gołańczy, Sławnik Stary i Chwał z Werkowa.
Krewny Jakuba ze Żnina, komes Zbylut I z Łekna odegrał ważną rolę przy zakładaniu klasztoru cystersów w Łeknie w 1142 r. i uposażeniu go w 1153 r.
Za najwybitniejszego z rodu Pałuków uznaje się Sędziwoja z Szubina (ok. 1328-1405), który od 1372 r. był starostą generalnym Wielkopolski, a od 1381 r. wojewodą kaliskim i regentem królewskim.
Flaga powiatu wągrowieckiego ma płat dzielony pionowo na dwa pasy równej szerokości, u czoła czerwony, w części swobodnej dzielony na siedem pasów poziomych równej szerokości, przemiennie czerwonych i białych. W części czołowej jest godło herbu powiatu. Podobnie skonstruowane są flaga stolikowa i banner, gdzie w kwadratowej, czerwonej części czołowej jest godło herbu powiatu, a w części swobodnej jest siedem pasów równej szerokości, przemiennie czerwonych i białych.

Również na pieczęci zostało umieszczone samo godło, bez tarczy herbowej. Cały herb został umieszczony w centrum płata sztandaru, białego z czerwonym obramowaniem. Nad herbem jest napis POWIAT, a pod nim WĄGROWIECKI. Druga strona sztandaru jest czerwona z dużym orłem wzoru państwowego. Głowicą sztandaru jest wykonany z metalu (srebrzystego lub złocistego) topór Pałuków.

Alfred Znamierowski